Jüpiter'deki Lekeler
Jüpiter'deki
Büyük Kırmızı Leke'den söz edildiğini duydunuz mu hiç? İlk defa 1665'de Fransız
astronomu G. D. Cassini, Jüpiter'in üstünde büyük kırmızı bir leke gördüğünü
bildirmişti. 1996 Eylül'ünde Galileo uzay aracı, Jüpiter etrafında yörüngeye
oturduktan sonra, dört farklı kızılaltı dalga boyunda resimler çekti. Bu resimler
geçen ilkbahar astronomlarca incelendi. Birinci resim Jüpiter'in atmosferindeki
yüksek bulutlardan yansıyan ışığı gösteriyor. İkinci resim Büyük Kırmızı Leke
(solda altta) ve kuzey Ekvator Kuşağı üzerinde stratosferin bulanıklığını ortaya
koymakta. Üçüncüde bulutların Jüpiter atmosferinde 50 mil aşağı indiği görülmekte.
Dördüncü resimde atmosferdeki bulutların ısı saçması belli oluyor. Oxford Üniversitesi
atmosfer fizikçilerinden Fred Taylor, bu lekenin Dünya'daki büyük kara kasırgalarına
benzediğini söylemektedir. Herhalde su ve amonyak içeren nemli hava, çok aşağıdaki
kasırga merkezinden yukarı doğru fışkırmakta, yukarılarda bir mantar şeklinde
yayılmakta ve yoğunlaşarak lekenin rengini veren kırmızı bulutları oluşturmaktadır.
Bu leke neden kırmızıdır? Taylor kırmızı bulut yapmanın zor olduğunu ve atmosferde
kırmızı bulutlara rastlanmadığını söylüyor, bu problemin iki yıl içinde çözüleceğini,
bunun için belki de Büyük Kırmızı Leke'ye başka bir sonda göndermek gerektiğini
düşünüyor.
Discover, Temmuz 1998